Tsampa ritueel voor de verjaardag van de Dalai Lama
Vandaag, zaterdag 6 juli, is het feest op de Dam in Amsterdam. De Tibetaanse gemeenschap en belangstellenden vieren de 84e verjaardag van de Dalai Lama. Overal in de wereld wordt vandaag zijn verjaardag gevierd, zelfs in Tibet, ook al is dit officieel verboden. Maar op deze dag wordt ook de aandacht gevraagd voor de zorgwekkende mensenrechtensituatie in Tibet. De International Campaign for Tibet roept de aanwezige mensen op de Dalai Lama te steunen om zijn meest innige wens in vervulling te laten gaan, namelijk samen met zijn landgenoten in vrijheid terug te keren naar Tibet.
Op 6 juli 1935 werd Tenzin Gyatso geboren in een boerengezin in Taktser, in noordoost -Tibet als Lhamo Dhöndup waar hij op 2-jarige leeftijd werd herkend als de reïncarnatie van de 13e Dalai Lama, Thubten Gyatso. In 1940, op 5-jarige leeftijd, werd hij beëdigd als Dalai Lama en toen hij 16 werd benoemd tot politieke leider van Tibet. Na de bloedige opstand van maart 1959 vluchtte de Dalai Lama naar India. Nu 84 jaar later woont de Dalai Lama in McLeod Ganj, Dharamsala in India, waar hij sinds 1960 in ballingschap leeft en waar ook de zetel van de Tibetaanse regering in ballingschap gevestigd is.
In 2011 deed de Dalai Lama afstand van zijn status als politiek leider van Tibet. Daarmee kwam een einde aan de 368-jarige traditie waarin de Dalai Lama zowel spirituele als politieke macht heeft. De traditie van reïncarnatie van de Dalai Lama blijft hopelijk wel bestaan. Dit wordt wel bemoeilijkt door de vermissing van de Tibetaanse Panchen Lama, ze wijzen elkaars reïncarnatie aan bij overlijden. Binnen het Tibetaans boeddhisme gelooft men dat de Dalai Lama de lichamelijke manifestatie is van Avalokiteshvara, de Bodhisattva van Compassie. ‘Ik hoop dat ik blijf terugkeren in deze wereld, zolang er levende wezens zijn die lijden.’ zei de Dalai Lama in een interview. Hierin citeerde hij ook de eerste Dalai Lama: ‘Ik verlang niet naar een hemels hiernamaals. Ik wil herboren worden, daar waar ik mezelf nuttig kan maken’. ‘Dit is ook mijn wens’.
Vandaag is er een ingezonden brief verschenen in de Volkskrant waarin opgeroepen wordt om het zwijgen rondom de situatie in Tibet te doorbreken. Op de Dam staat deze ingezonden brief op een banner zodat iedereen deze kan ondertekenen. Er staan ook twee stands met informatie over Tibet en waar je Tibet artikelen kunt kopen van TSG en ICT.
Maar geheel volgens Tibetaans traditie is het geen feest zonder zang en dans weet ik inmiddels. De Tibetaanse gemeenschap danst de Gorshay, een cirkeldans. De leerlingen van de Tibetaanse Gangjong Rigzod school zingen happy birthday in het Tibetaans, Nederlands en Engels. Er zijn optredens van zanger Chosang Kheyab en zanger/kunstenaar Lobsang Wangyal uit India. Geen verjaardag zonder taart, dat is dan weer een Nederlandse traditie. Harry van Bommel en Erica Terpstra snijden samen de verjaardagstaart aan die daarna wordt uitgedeeld aan het publiek op de Dam.
Om de festiviteiten rondom de verjaardag af te sluiten wordt er de Sang-Sol ceremonie uitgevoerd, ook wel vuurritueel genoemd. Dit ritueel wordt al duizenden jaren uitgevoerd door Tibetanen en is bedoeld om negatieve obstakels weg te nemen. Iedereen krijgt een beetje tsampa uitgereikt. Dit houd je tussen je duim en wijsvinger in de rechterhand. Met deze rechterhand ga je drie keer in de lucht en dan wordt de wens Kyi Kyi SoSo Lhaa Gyaloo uitgesproken. Dat de goden en godinnen mogen overwinnen. Direct daarna wordt de tsampa uit de rechterhand de lucht in gegooid en is de Dam heel even in witte mist gehuld. Hopelijk zorgt dit ritueel ervoor dat de wens van Dalai Lama uitkomt.
Bronnen: International Campaign for Tibet, Bodhi TV, Wikipedia
foto top: M. Keurentjes- van den Brink